Hàn Quốc và Việt Nam đều là hai quốc gia nằm ở khu vực Đông Á, cùng sử dụng lịch âm từ xa xưa vì vậy cả hai dân tộc Việt Nam và Hàn Quốc đều đón Tết âm lịch. Ở Việt Nam, Tết âm lịch còn có tên gọi khác là Tết Nguyên Đán (Chữ Hán: 節元旦), Tết cổ truyền, hay được gọi tắt là Tết. Còn Tết âm lịch của Hàn Quốc gọi là Seollal (Nguyên âm tiếng Hàn: 설날). Tuy khác nhau về tên gọi, nhưng cả Tết Nguyên Đán và Seollal về bản chất đều có chung ý nghĩa là lễ đón mừng năm mới tính theo lịch âm. 

Nhìn chung, Tết Nguyên Đán được coi là ngày lễ quan trọng nhất trong văn hóa cổ truyền của Việt Nam. Tuy nhiên, Seollal của Hàn Quốc thì lại không phải là ngày lễ lớn nhất của Hàn Quốc, mà vị trí ngày lễ quan trọng nhất trong năm theo văn hóa cổ truyền của Hàn Quốc là lễ trung thu (추석). Do đó, có thể chúng ta cần tìm hiểu kỹ hơn về Tết truyền thông của Việt Nam và Hàn Quốc, xem có sự giống nhau hay khác biệt như thế nào. Bài viết sau đây của Trung tâm du học Hàn Quốc ACES hi vọng có thể cung cấp cho các bạn những thông tin bổ ích và cần thiết về sự giống và khác nhau trong phong tục đón Tết truyền thống của Hàn Quốc và Việt Nam.

Người Hàn Quốc đi tảo mộ đầu xuân

I. Điểm giống nhau giữa Tết truyền thống của Việt Nam và Hàn Quốc:

Tại Hàn Quốc

Cũng giống như ở Việt Nam, người Hàn Quốc phải chuẩn bị rất nhiều thứ trước khi đến Tết, tuy nhiên nhìn chung các công việc chuẩn bị đón mừng năm mới không nhiều như người Việt Nam. Đa phần việc chuẩn bị thức ăn, làm bánh tteok hay quét dọn nhà cửa đều do nữ giới đảm nhận. Ngày mùng một đầu tiên của năm mới thường được gọi là Nguyên Đán. Với người Hàn họ thường gọi là “Seol”. Seol ở đây có nghĩa là luôn phải thận trọng, không hành động bừa bãi cẩu thả trong ngày đầu năm..

Mâm cơm cúng giao thừa ngày Tết của Việt Nam và Hàn Quốc

Tại Việt Nam

Ở Việt Nam Tết Âm lịch được coi là ngày lễ lớn nhất trong năm, nó cũng được gọi bằng một cái tên khác là Tết Nguyên Đán. Tết Việt Nam không chỉ là sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình,giữa dòng họ với tổ tiên mà nó còn là sự giao lưu về tâm linh với các vị thần tồn tại ngay trong gia đình như Thần lửa,Thần bếp, Thổ địa,… Chính vì thế trong suốt kỳ nghỉ Tết, mọi người đều cố gắng không tức giận, phẫn nộ, luôn giữ trong mình sự điềm tĩnh và thận trọng. Bởi lẽ họ tin rằng trong ngày đầu của năm mới, mọi thứ sẽ quyết định tới tiền tài, phúc họa trong một năm. Tết âm lịch sẽ được bắt đầu từ ngày 23 tháng chạp với nghi lễ dâng cúng Thần bếp hay còn có tên gọi khác là Ông Công, Ông Táo.

Trò chơi truyền thống ngày Seollal của Hàn Quốc - Chơi Yut

II. Điểm khác biệt giữa Tết truyền thống của Hàn Quốc và Việt Nam:

Tại Việt Nam

Ở Việt Nam thường vào ngày cuối cùng trước khi sang năm mới sẽ có một phong tục thể hiện truyền thống đạo hiếu của nước ta đó là đi tảo mộ. Ngày tất niên người ta sẽ chọn một cây tre tươi có ngọn và lá, cao dài để trồng trước sân gọi là cây nêu. Trên mỗi ngọn cây nêu này đều có treo những chiếc chuông nhỏ xinh và khánh làm từ đất nung, khi có gió sẽ phát ra âm thanh để xua đuổi ma quỷ.

Văn hóa tảo mộ đầu năm là một truyền thống tốt đẹp của các nước Đông Á

Trong ngày Tết, bánh chưng và bánh dày là 2 món ăn đặc biệt không thể thiếu, nó thể hiện cho triết lý âm dương trong quan niệm của người Việt Nam, bánh chưng hình vuông có màu xanh thể hiện cho mẹ đất, bánh dày hình tròn, màu trắng tượng trưng cho cha trời. Hai món ăn độc đáo này chỉ có duy nhất ở Việt Nam với thành phần chính là gạo, cũng là tượng trưng cho nền văn hóa lúa nước của nước ta, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của ông cha.

Bánh chưng - Món ăn đặc trưng ngày Tết của Việt Nam

Ngày Tết không thể không nhắc tới lễ cúng Ông Công Ông táo về trời vào ngày 23 tháng chạp. Đây là văn hóa nông nghiệp đòi hỏi người dân Việt Nam phải sống cố định một chỗ để trồng trọt và chăn nuôi. Trong đêm giao thừa cũng là đêm cuối cùng của tháng Chạp, mọi người trong gia đình sẽ không ngủ mà cùng thức để làm lễ trừ tịch. Lễ trừ tịch là lễ cúng hai vị Hành khiển sẽ diễn ra vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Hai vị một người cai quản năm cũ, một người cai quản năm mới sẽ bàn giao lại công việc trần gian cho nhau.

Mâm cơm cúng ngày Tết của Việt Nam rất đa dạng tùy theo từng vùng miền mà có sự khác biệt

Bàn thờ tổ tiên lúc này đã được bày kín bánh chưng bánh dày, mứt kẹo Tết, mâm ngũ quả dâng cúng. Sau khi tiến hành xong lễ cúng trừ tịch, mọi người trong gia đình sẽ chọn giờ lành và hướng tốt để xuất hành. Việc xuất hành trong đêm giao thừa sẽ nhằm hai mục đích đó là đi lễ chùa và về xông đất nhà mình, phải chọn người hợp tuổi với năm mới để mang lại may mắn cho cả nhà. Khi tới chùa mọi người sẽ dâng hương cầu nguyện phù hộ cho gia đình có một năm mới an khang thịnh vượng, hạnh phúc và thành công. Sau khi viếng chùa xong thông thường người ta sẽ bẻ một cành cây mang về nhà gọi là hái lộc.

Mặc áo dài vui xuân là một nét đẹp cần được lưu giữ

Tại Hàn Quốc

Ngày Tết nguyên đán người Hàn Quốc chỉ có duy nhất 3 ngày nghỉ, kéo dài từ ngày cuối cùng của năm cũ cho tới hết ngày mùng 2 Tết. Thậm chí có nhiều người vẫn đi làm tăng ca vào những ngày này. Phụ nữ Hàn Quốc sẽ dành cả 3 ngày nghỉ cho việc dọn dẹp, trang trí lại nhà cửa và nấu nướng chuẩn bị thực phẩm đón Tết. Trong khi đó đàn ông lại bận rộn với những công việc có tính lễ nghi truyền thống trong văn hóa của người Hàn Quốc. Trước khi tới năm mới, mọi người sẽ tắm nước nóng để gột rửa những việc không may mắn trong năm cũ. Họ sẽ cùng nhau đốt lửa bằng các thanh củi trong đêm giao thừa bởi tiếng nổ lép bép của củi sẽ xua đuổi ma quỷ.

Thiếu nhi Hàn Quốc vui chơi ngày Tết

Nữ giới sẽ làm bánh tteok, chuẩn bị thức ăn quét dọn nhà cửa, còn nam giới sẽ sửa sang, dán các tờ giấy có các chữ phúc, long, hổ hay sehwa – tranh năm mới có vẽ hình các ông Phúc, Lộc, Thọ hay hình những con vật có nhiều sức mạnh như rồng, hổ, kỳ lân,… lên cửa chính nhà mình để xua đuổi ma quỷ và cầu phúc an lành.

Cả hai nước Việt Nam và Hàn Quốc đều có phong tục lì xì đầu năm mới

Vào đêm giao thừa, người Hàn Quốc sẽ cùng nhau quây quần lại, không ai ngủ mà thức tới tận sáng (ở Việt Nam sau khi đi chùa về mọi người có thể ngủ mà không cần thức đến sáng) bởi người Hàn tin rằng lông mày sẽ bị bạc trắng nếu ngủ vào đêm giao thừa. Họ thức là để thực hiện 2 phong tục đặc biệt đó là làm và treo cái sàng đuổi quỷ dạ xoa trước cửa nhà, vì nếu không treo quỷ dạ xoa sẽ vào nhà lấy dép của trẻ em, mang tới vận xui cho cả năm. Điều thứ 2 là mua đấu gạo may mắn cũng để treo trước cửa hoặc treo trong bếp để cầu mong phúc lành sẽ tới trong năm mới.